Farmacja szpitalna – przegląd specjalizacji

Cele kształcenia specjalizacyjnego

Według założeń organizacyjno-programowych, celem kształcenia specjalizacyjnego farmaceutów w dziedzinie: farmacja szpitalna z definicji jest nabycie fachowej wiedzy na temat lecznictwa szpitalnego (czytaj także: Farmaceuta w szpitalu to nie magazynier). Cele programowe przewidują, że farmaceuta szpitalny po ukończonej specjalizacji uzyska kwalifikacje, które nie tylko pozwolą mu na samodzielne kierowanie apteką szpitalną, ale także umożliwią prowadzenie wydajniejszej i co ważne, bardziej ekonomicznej polityki lekowej szpitala. Wyróżnia się tutaj m.in. nadzór w zakresie prawidłowego przechowywania i użytkowania produktów leczniczych na oddziałach szpitalnych, wzorową organizację pracy działu receptury czy leków w formie gotowej do podania [1].

Format szkolenia specjalizacyjnego

Plan specjalizacji składa się z 10 podstawowych modułów, które kończą się sprawdzianem pisemnym lub ustnym u kierownika naukowego danego kursu. Poszczególne tytuły modułów wraz z liczbą godzin przeznaczonych na każdy z nich są widoczne w poniższej tabeli [1].

Największy z modułów obejmuje zagadnienia z postępu w naukach farmaceutycznych i farmakoterapii. Dużą uwagę przykłada się również do polityki lekowej szpitala, bezpieczeństwa pracy z cytostatykami, przygotowania żywienia pozajelitowego czy sporządzania i nadzoru jałowych preparatów leczniczych. W mniejszym wymiarze godzinowym realizuje się kursy specjalizacyjne omawiające tematy prawa farmaceutycznego, komunikacji i współpracy z personelem medycznym oraz postępów w farmacji szpitalnej. Kształcący się farmaceuta zobowiązany jest również do przygotowania pod okiem kierownika specjalizacji pracy poglądowej lub pracy oryginalnej z dziedziny farmacji szpitalnej. Czas trwania specjalizacji farmacji szpitalnej wynosi 3 lata i kończy się egzaminem [1].

Zasadniczy staż specjalizacyjny może odbywać się w aptece szpitalnej lub dziale farmacji szpitalnej. Ponadto dopuszcza się odbycie 75% stażu w uniwersyteckich jednostkach naukowych i dydaktycznych, które prowadzą zajęcia w dziedzinie farmakologii, farmacji praktycznej, opieki farmaceutycznej i technologii postaci leku [1].

Jednostki akredytowane do prowadzenia specjalizacji

Obecnie do prowadzenia szkolenia specjalizacyjnego w dziedzinie farmacji szpitalnej akredytowanych jest pięć uniwersytetów medycznych w całej Polsce. Wśród nich znajdują się Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum (102), Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu (60), Gdański Uniwersytet Medyczny (54), Warszawski Uniwersytet Medyczny (33), a także Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu (24). W nawiasie podano liczbę miejsc specjalizacyjnych w każdym z wymienionych uniwersytetów [2].

Warunki rekrutacji

Farmaceuta ubiegając się o miejsce specjalizacyjne, zobowiązany jest do złożenia wniosku do wojewody danego województwa, w którym zamierza odbywać szkolenie. Odbywa się to poprzez System Monitorowania Kształcenia Pracowników Medycznych. W formularzu, farmaceuta oprócz danych teleadresowych podaje również numer Prawa Wykonywania Zawodu Farmaceuty, posiadany stopień naukowy, czas stażu pracy czy liczbę prac naukowych i ich wykaz. Ponadto do wniosku dołącza się kopie cyfrowe dyplomu ukończenia studiów wyższych, dokumentu potwierdzającego staż pracy w zawodzie, a także oświadczenie dotyczące rodzaju publikacji czy dokumentu potwierdzającego uzyskanie stopnia naukowego doktora nauk medycznych [3].

Postępowanie kwalifikacyjne

Zakwalifikowany wniosek kandydata podlega ocenie formalnej i postępowaniu konkursowemu w przypadku większej liczby wnioskujących od liczby dostępnych miejsc specjalizacyjnych. Według informacji zawartych na stronie Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu w postępowaniu kwalifikacyjnym kandydat może otrzymać dodatkowe punkty za 3-letni staż pracy, posiadanie stopnia doktora nauk medycznych, a także opublikowanie jako autor lub współautor książki naukowej czy artykułu naukowego, przeglądowego lub popularnonaukowego [3].

Warto jednak pamiętać, że szczegółowych zasad, warunków, a także dat przeprowadzanej rekrutacji najlepiej szukać na stronach internetowych wyżej wymienionych uniwersytetów.

Koszty zdobycia specjalizacji

Zgodnie z ustawą Ministerstwa Zdrowia w sprawie specjalizacji oraz uzyskania tytułu specjalisty przez farmaceutów, opłata za 1 godzinę kursu nie może przekroczyć 1% przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw [4]. Tym samym koszt szkolenia oscyluje wokół 5-7,5 tys. zł [5].

Niestety do opłaty za specjalizację należy doliczyć nie tylko koszty dojazdu do miasta akademickiego, ale także opłaty za noclegi. Jednak w czasach pandemii uczelnie coraz bardziej otwierają się na zdalne nauczanie. Dzięki temu liczba takich wyjazdów, a co ważne kosztów z nimi związanych być może będzie zminimalizowana.

Korzyści z uzyskania specjalizacji

Obecnie można wyróżnić dwa główne profity z uzyskania przez farmaceutę specjalizacji farmacji szpitalnej. Pierwszym z nich jest możliwość objęcia funkcji kierownika apteki szpitalnej lub działu farmacji szpitalnej przez farmaceutę ze specjalizacją już po 3-letnim stażu pracy w aptece. Dla przypomnienia tą samą funkcję farmaceuta bez specjalizacji szpitalnej może objąć z co najmniej 5-letnim stażem pracy w aptece [6] (czytaj także: Rola farmaceuty szpitalnego).

Drugim aspektem jest wzrost zarobków farmaceutów szpitalnych po zdobyciu specjalizacji. W ustawie z 8 czerwca 2018 roku o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników wykonujących zawody medyczne zatrudnionych w podmiotach leczniczych możemy przeczytać o wzroście zarobków farmaceutów szpitalnych w roku 2019 i 2021. Wynika z niego, że najniższe wynagrodzenie zasadnicze brutto do 31 grudnia 2019 r. farmaceuty ze specjalizacją miało wynosić co najmniej 4095 zł brutto. Z kolei dla farmaceuty bez specjalizacji wynagrodzenie nie mogło być niższe niż 2847 zł brutto [7].

Rok 2021 ma jednak przynieść zmiany i wzrost zarobków farmaceutów szpitalnych. W nadchodzącym roku farmaceuta bez specjalizacji zatrudniony w szpitalu nie może otrzymać niższej płacy zasadniczej niż 3651 zł brutto. Z kolei farmaceuta ze specjalizacją może liczyć na pensję zasadniczą w wysokości 5251 zł brutto [7].

Bibliografia:

1. Program specjalizacji w dziedzinie FARMACJI SZPITALNEJ, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego. Warszawa, 2018.
2. https://kursy.cmkp.edu.pl/Akredytacja/Specjalizacyjne?gz=7&spe=167&woj=
3. https://www.farmacja.umed.wroc.pl/studium-wf-farmaceuci-szkolenie-specjalizacyjne
4. Informator – Specjalizacje dla Farmaceutów – mgr farm. Gniewko Kawka, dr Alicja Ciechanowicz
5. https://mgr.farm/opinie/specjalizacja-z-farmacji-aptecznej-a-kierowanie-apteka-czy-ida-ze-soba-w-parze/
6. https://mgr.farm/aktualnosci/sprawdzilismy-jak-inspektorzy-interpretuja-obecnosc/
7. https://aptekaszpitalna.pl/aktualnosci/440/2018-01-30/?fbclid=IwAR2SF4a2dZpRDIZNwh8ZS-FlyFe8DcTXg8TFHMLmrJm2zVXGT2YoN1cnliY

Autorka: Patrycja Ciabach